Gönüllü Geri Dönüş Dinamiklerine Bir Bakış

Ülkesini terk etmek zorunda kalan insanlar için, menşe ülkeleri ve normal hayatlarına devam edebilecekleri evlerine geri dönebilme imkanına sahip olmak, elbette her zaman arzu edilen kalıcı bir çözüm yoludur. Sığınmacı ve Mültecilerin geri dönüşleri, destek alıp belli bir plan döngüsü içinde organize edilerek veya kişisel imkan ve planları ile spontane bir biçimde gerçekleşmektedir.

Bu seçeneklerden belli bir planlama döngüsü içinde ve destek alarak uygulanan gönüllü geri dönüş programları, içlerinde değişik dinamikler barındıran ve çok katmanlı yapılar içeren bir program biçimidir. Bu programlar uygulanırken temel anlamda atılacak adımlar IOM ve UNHCR gibi Birleşmiş Milletler organları tarafından genel olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda geliştirilecek bir gönüllü dönüş programındaki adımlar:

Potansiyel Geri Dönüş Yapan/Yapacak Kişilerin Belirlenmesi: Sığınmacı ve mültecilerin  ihtiyaçlarına ve hassas gruplarına yanıt verecek uygun bir GGD programı tasarlayıp uygulayabilmek için potansiyel geri dönüş yapacakların profillerini ve sayılarını tam olarak anlamak ve bu çerçevede ev sahibi ülkeler, transit ülkeler ve menşe ülkelerle işbirliği içinde, farklı göçmen türlerini ve onların hassaslıklarını (yaşlı, engelli, refakatsiz çocuk vb.), ihtiyaçlarını ve sosyo-demografik bilgilerini araştıran bir değerlendirme veya çalışma yürütülmesini gerektiren bir süreç gerçekleştirilmesi,

Paydaşlardan Oluşan Koordineli Bir Ağ Oluşturulması: GGD sürecinin her iki ucunda da çok paydaşlı bir yaklaşım, kapsamlı GGD yardımı sağlamak için çok önemlidir. Geri dönenlerin tüm ihtiyaçlarının tüm GGD süreci boyunca karşılanmasını sağlamak için ulusal ve yerel yönetimler (ilgili hizmet sağlayan kurumlar), göçmen toplulukları, elçilikler ve konsolosluklar, STK’lar, araştırma kuruluşları ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapılması,

Uygulanacak Faaliyetlerin Ve Sağlanacak Hizmetlerin Belirlenmesi: GGD programları kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler, doğru kitleyi hedeflemeli ve doğru türde, miktarda ve sürede hizmet sunmalıdır. Sağlık sorunları olan üçüncü ülke vatandaşları, insan ticareti, şiddet ve travma mağdurları, refakatsiz göçmen çocuklar, yaşlılar, engelliler vb. hassas grupların ihtiyaçları çok farklıdır ve bu nedenle, sosyal yardım faaliyetleri, danışmanlık ve sağlanan geri dönüş katkılarının türü açısından farklı ve onlara göre uyarlanmış bir yaklaşımın sağlanması ve yine bu başlık altında, uygulanacak faaliyetlere karar verirken, GGD programının potansiyel kalkınma etkisini göz önünde bulundurmak [GGD faaliyetlerinin menşe ülkedeki mevcut kalkınma için GGD öncesi yetenek geliştirilmesi ile ilişkilendirilmesi, geri dönenlerin yeni becerilerle yeniden uyum (re-integration) potansiyelini artırmaya yardımcı olabilir ve düzensiz göçü azaltabilir],

Partnerlerin Rol ve Sorumluluklarının Belirlenmesi: Partnerler arasında herhangi bir faaliyeti fiili olarak uygulamadan önce angajman kurallarının belirlenmesi, her bir aktörün rolü, sağlanacak sorumluluklar ve hizmetler, ilgili maliyetler ve finansman düzenlemeleri hakkında fikir birliğine varılması, uygulamayı kolaylaştırmak için, birçok ülkenin deneyimi, rolleri ve stratejileri belirlemek ve işbirliğini güçlendirmek için standart işletim prosedürleri ve/veya mutabakat zaptı oluşturulması,

Bir İzleme ve Değerlendirme Sistem ve Stratejisinin Oluşturulması: İzleme ve değerlendirmenin ilgili herkes için en verimli ve karşılıklı yarar sağlayan şekilde yürütülmesini sağlamak için ev sahibi ülkelerdeki ve menşe ülkelerdeki hükümetlerle ve tüm taraflarla diyalog içinde belirlenmesi, bir sığınmacı/mültecinin geri dönüşten önceki ve sonraki durumunun karşılaştırılması veya geri dönüşün belirli bir topluluk üzerindeki kalkınma etkisinin ortaya konması olarak belirlenmiştir.

Raporun tam halini indirmek için tıklayın