Geçtiğimiz 20 yılda küresel boyutta gerçekleşen savaşlar, iç çatışmalar, iklim değişiklikleri ve buna bağlı kuraklık ve ekonomik zorluklar ile Arap Baharı gibi politik gelişmeler, yoğun göç hareketlerini tetiklemiştir. Bu göç akınları, coğrafi anlamda bir köprü ve giderek göçün hedefi haline gelmekte olan Türkiye’yi de etkilemektedir. Bununla birlikte, uygulanan politikalar ve siyasi bakış açıları gibi nedenlerle de bu etki ve yoğunluk giderek artmaktadır. Türkiye’de 2023 itibariyle 3.6 milyona yakın Geçici Koruma statüsü altındaki Suriyeli ve 360.000 civarı Uluslararası Koruma rejimi altında diğer uyruklardan sığınmacı bulunmaktadır. Bütün bu gelişmelerle birlikte Türkiye, dünyada en fazla sığınmacı barındıran ülke haline gelmiştir.

Özellikle 2011 yılından itibaren Suriye’den gerçekleşmiş olan yoğun göç akınları sonunda, milyonlarca sığınmacının Türkiye’deki geçici koruma altındaki süreleri 10 yılı aşmış durumdadır. Bu süre zarfında Türkiye, bütün kurumları, Türk halkının ve sivil toplum örgütlerinin desteğiyle sığınmacılara sağlık, eğitim, geçim kaynakları, barınma, güvenlik ve entegrasyon gibi bütün önemli hayati başlıklarda destek olmaya çalışmıştır. 

Bununla birlikte ülkesini terk etmek zorunda kalan insanlar için, menşe ülkeleri ve normal hayatlarına devam edebilecekleri evlerine geri dönebilme imkanına sahip olmak, elbette her zaman arzu edilen kalıcı bir çözüm yoludur. Tüm bu nedenlerden dolayı insanları kendi topraklarında normal hayatlarına dönmelerini sağlamak amacıyla Onurlu, Güvenli ve Gönüllü Geri Dönüş Programları önem kazanmaktadır.

Tam olarak bu kapsamda IVA HAGED Türkiye ve Suriye’de belirlenen pilot iller ve bölgelerde gönüllü geri dönüş imkanlarını araştırdığı bir çalışma ortaya koymuştur. Gönüllü Geri Dönüş- Suriye çalışması kapsamında  yapılan saha araştırmaları sonucunda ulaşılan veriler bilimsel yöntemlerle analiz edilmiştir. Ayrıca gönüllü geri dönüş ve buna bağlı kavramlar irdelenerek, konuyla ilgili aktörlerin görüş ve isteklerine yer verilmiştir. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde GGD programları hakkında temel bilgiler sunulacaktır. Türkiye’de halen geçici koruma altında bulunan sığınmacılar ile Suriye’ye gönüllü geri dönüş yapmış kişilerin GGD hakkındaki görüş ve düşüncelerinin aktarılması çalışmanın ikinci  bölümünü oluşturmaktadır. Üçüncü  bölümde sığınmacılar ile ilgili çalışmalar yapan kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının gönüllü geri dönüş  üzerine görüş ve önerileri paylaşılacaktır. Son  bölümde ise Suriye’deki dönüş/ yeniden yerleştirme yapılması planlanan yerlerin sosyo-ekonomik durumu değerlendirilmiştir. 

Hassas Grupların Entegrasyonu Derneği (IVA HAGED), gönüllü geri dönüş alanındaki çalışmalarına GGD programlarının tasarlanması, geliştirilmesi ve güçlendirilmesine yönelik projeleri ile devam edecektir. IVA HAGED, bu alanda çalışan uluslararası kurumlar, karar alıcı mekanizmalar ve hizmet sağlayıcılarla işbirliğini geliştirerek,  gönüllü geri dönüşün tüm bileşenleri ile yerinde incelemesi, araştırılması ve hizmetlerin iyileştirilmesi için faaliyetlerini sürdürecektir.